اهمیت کنترل نویز و لرزش در آسانسور
در دنیای مدرن امروز، آسانسورها به بخش جدایی‌ناپذیر ساختمان‌های بلندمرتبه تبدیل شده‌اند. این دستگاه‌ها برای جابجایی سریع و راحت افراد در طبقات مختلف ساختمان‌ها طراحی شده‌اند. عملکرد روان، ایمن و بی‌صدای آسانسور یکی از الزامات اساسی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر تجربه کاربری، راحتی ساکنان و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری داشته باشد. در این میان، مشکلاتی مانند نویز و لرزش می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند. این مشکلات نه تنها می‌توانند باعث نارضایتی کاربران شوند، بلکه باعث کاهش عمر مفید قطعات مختلف آسانسور و ایجاد مشکلات ایمنی نیز می‌گردند. این مقاله به بررسی ابعاد مختلف نویز و لرزش در آسانسور مدرن، منابع آن‌ها و روش‌های مختلف برای کاهش این مشکلات پرداخته و اهمیت این کنترل‌ها را در بهبود عملکرد آسانسورها مورد بررسی قرار می‌دهد.
نویز و لرزش در آسانسور: تعریف و اهمیت
تعریف نویز و لرزش در آسانسور
نویز و لرزش در آسانسور به‌عنوان یک پدیده‌های مزاحم شناخته می‌شوند که تجربه استفاده از این دستگاه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. نویز به هر نوع صدای ناخواسته‌ای گفته می‌شود که ناشی از عملکرد مکانیکی یا الکترومغناطیسی اجزای آسانسور است. این صداها می‌توانند ناشی از موتور، سیستم درایو، ریل‌های راهنما، درب‌ها یا حتی کابین باشند. لرزش نیز به حرکت‌های ارتعاشی و غیرعادی اشاره دارد که در طول حرکت کابین یا سایر اجزای آسانسور ایجاد می‌شود. این ارتعاشات ممکن است به‌صورت لرزش‌های محسوس در کابین یا صدای غیرعادی در قسمت‌های مختلف سیستم ظاهر شوند.
اهمیت کنترل نویز و لرزش
کنترل نویز و لرزش در آسانسورها برای افزایش راحتی استفاده‌کنندگان و ارتقای سطح ایمنی الزامی است. در صورتی که این عوامل کنترل نشوند، ممکن است باعث اختلال در عملکرد سیستم شوند و در درازمدت به خرابی تجهیزات منجر شوند. از طرفی، کاهش نویز و لرزش می‌تواند در محیط‌های کاری و مسکونی، بهبود قابل‌توجهی در کیفیت زندگی و رفاه ساکنان ایجاد کند.
استانداردهای بین‌المللی کنترل نویز و لرزش
برای کنترل نویز و لرزش در آسانسورها، استانداردهای بین‌المللی مختلفی وجود دارد که توسط سازمان‌های معتبر جهانی تدوین شده‌اند. این استانداردها برای تضمین ایمنی و کیفیت عملکرد آسانسورها به‌کار می‌روند:
-
ISO 18738-1: این استاندارد به ارزیابی کیفیت حرکت آسانسورها پرداخته و معیارهایی برای کاهش نویز و لرزش در حرکت آسانسور فراهم می‌آورد.
-
EN 81-20: این استاندارد ایمنی برای آسانسورهای جدید است و به نحوه طراحی و نصب صحیح سیستم‌های آسانسور توجه دارد.
-
ASME A17.1: این استاندارد ایمنی آسانسورها در ایالات متحده است که بخش‌های مختلف سیستم آسانسور را پوشش می‌دهد.
منابع نویز و لرزش در آسانسور
1. موتور و سیستم درایو
موتورهای آسانسور، به‌ویژه موتورهای گیربکسی، یکی از مهم‌ترین منابع تولید نویز و لرزش هستند. علل اصلی ایجاد نویز و لرزش ناشی از موتور عبارت‌اند از:
-
عدم تراز بودن موتور و شفت: این عدم تراز می‌تواند منجر به ارتعاشات شدید و تولید صدای اضافی شود.
-
نوسانات ولتاژ و جریان: در موتورهای الکتریکی، تغییرات ناگهانی در ولتاژ و جریان می‌توانند باعث تولید صدای غیرمعمول شوند.
-
موتورهای گیربکسی: این نوع موتورها به دلیل وجود چرخ‌دنده‌ها، نویز بیشتری تولید می‌کنند. در مقایسه با موتورهای گیرلس، این موتورها قادر به ارائه عملکرد نرم و بی‌صدا نیستند.
-
اثر الکترومغناطیسی: در سیستم‌های کنترل مدرن، نوسانات ولتاژ ناشی از درایوهای کنترل سرعت (VVVF) می‌تواند باعث تولید نویز الکترومغناطیسی شود که نیاز به استفاده از فیلترهای EMI و اصلاح ولتاژ ورودی دارد.
2. ریل‌های راهنما و سیستم تعلیق
ریل‌های راهنما و سیستم تعلیق وظیفه هدایت کابین آسانسور و حفظ تعادل آن را دارند. مشکلات این بخش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
-
ناهمواری ریل‌ها: مشکلاتی مانند خمیدگی، ساییدگی و ناصافی سطح ریل‌ها می‌توانند باعث لرزش و نویزهای اضافی شوند.
-
عدم هم‌ترازی ریل‌ها: این مشکل باعث ایجاد صدای اضافی هنگام حرکت کابین می‌شود.
-
استفاده از ریل‌های قدیمی یا با کیفیت پایین: این ریل‌ها بیشتر مستعد ایجاد اصطکاک و ارتعاشات ناخواسته هستند.
-
روغن‌کاری نادرست: چربی بیش از حد یا استفاده از روغن‌کاری نامناسب می‌تواند موجب افزایش اصطکاک شود و در نتیجه نویز و لرزش ایجاد کند.
3. درب‌های آسانسور
درب‌های آسانسور می‌توانند منبع دیگری از نویز و لرزش باشند. عواملی که در این زمینه نقش دارند عبارت‌اند از:
-
عملکرد نامناسب موتور درب: در صورتی که موتور درب به‌درستی کار نکند، می‌تواند صدای غیرعادی تولید کند.
-
عدم تنظیم صحیح غلطک‌ها و لولاها: تنظیمات نادرست می‌تواند باعث ایجاد صداهای جیرجیر یا لرزش در هنگام باز و بسته شدن درب شود.
-
فرسودگی نوارهای درزگیر درب: این فرسودگی می‌تواند اجازه دهد که صدا از محیط بیرون به داخل کابین نفوذ کند.
-
مشکلات سیستم کنترل درب: برخی از درب‌ها نیاز به سیستم‌های کنترلی پیچیده‌تری دارند که در سیستم‌های قدیمی‌تر، این سیستم‌ها به‌طور کامل پیاده‌سازی نمی‌شوند.
4. کابین آسانسور و سیستم تعلیق
کابین و سیستم تعلیق نقش مهمی در تجربه راحتی سفر دارند. عواملی که می‌توانند منجر به لرزش در کابین شوند عبارت‌اند از:
-
نامتقارنی توزیع بار داخل کابین: این مسئله باعث می‌شود که کابین در هنگام حرکت دچار عدم تعادل شود و ارتعاشات افزایش یابد.
-
استفاده از فنرهای نامرغوب در سیستم تعلیق: این فنرها قادر به جذب صحیح ارتعاشات نیستند و می‌توانند در هنگام توقف یا حرکت غیرعادی کابین، لرزش‌های شدیدی ایجاد کنند.
-
نصب نامناسب تجهیزات داخل کابین: تجهیزات سست یا غیرمحکم در کابین می‌توانند باعث تولید صداهای مزاحم شوند.
-
عدم استفاده از مواد جاذب صدا: کف و دیواره‌های کابین که از مواد مناسب جاذب صدا ساخته نشده‌اند، می‌توانند به افزایش نویز ناشی از حرکت کمک کنند.
روش‌های کاهش نویز و لرزش در آسانسورهای مدرن
1. استفاده از موتورهای گیرلس
موتورهای گیرلس (Gearless) که چرخ‌دنده‌ها را حذف می‌کنند، می‌توانند تا حد زیادی از تولید نویز و لرزش جلوگیری کنند. این موتورها به دلیل عملکرد نرم‌تر و کاهش اصطکاک، نسبت به موتورهای گیربکسی مزایای بیشتری دارند.
2. ارتقای سیستم تعلیق و استفاده از تسمه‌های پلی‌اورتان
تسمه‌های پلی‌اورتان به‌عنوان جایگزین کابل‌های فولادی، باعث کاهش نویز و ارتعاشات می‌شوند. این تسمه‌ها نرم‌تر و کمتر مستعد لرزش هستند و حرکت کابین را بسیار نرم‌تر و بی‌صدا می‌کنند.
3. بهبود طراحی ریل‌های راهنما
دقت در نصب ریل‌های راهنما و استفاده از ضربه‌گیرهای لاستیکی و روغن‌کاری منظم می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش لرزش و نویز داشته باشد. این اقدامات باعث می‌شود که تماس‌های غیرضروری میان ریل و کفشک‌های کابین کاهش یابد.
4. استفاده از درایوهای کنترل سرعت (VVVF)
درایوهای فرکانس متغیر (VVVF) با تنظیم دقیق سرعت و جهت حرکت موتور، می‌توانند از ایجاد ضربه‌ها و ارتعاشات ناگهانی جلوگیری کنند و حرکت آسانسور را نرم‌تر و بی‌صداتر کنند.
5. طراحی بهتر کابین و استفاده از مواد جاذب صدا
استفاده از مواد جاذب صدا در دیواره‌ها و کف کابین، انتخاب فنرهای ضدلرزش و بهینه‌سازی وزن کابین می‌تواند نویز و لرزش را به‌طور مؤثری کاهش دهد.
6. نگهداری و سرویس منظم آسانسور
یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای کاهش نویز و لرزش، نگهداری منظم و بازرسی دوره‌ای اجزای مکانیکی و الکترونیکی آسانسور است. این بازرسی‌ها باعث می‌شود که مشکلات پیش از آنکه به خرابی‌های عمده منجر شوند، شناسایی و برطرف شوند.
نتیجه‌گیری
کنترل نویز و لرزش در آسانسورهای مدرن نه تنها به بهبود تجربه کاربری و راحتی مسافران کمک می‌کند، بلکه تأثیر زیادی بر ایمنی و طول عمر تجهیزات آسانسور دارد. با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، طراحی بهینه و نگهداری منظم، می‌توان این مشکلات را به حداقل رساند و از عملکرد صحیح و بدون نقص آسانسور اطمینان حاصل کرد. استفاده از قطعات باکیفیت و رعایت استانداردهای بین‌المللی، گامی مؤثر در دستیابی به آسانسورهایی بی‌صدا و روان در ساختمان‌های امروزی خواهد بود.
شرکت لیفت پال با ارائه خدمات نصب، نگهداری و تعمیر آسانسور، به کاهش نویز و لرزش و افزایش ایمنی و راحتی شما کمک می‌کند.
